KKTC ilk Cumhurbaşkanı

Kıbrıs adasının tarih sahnesindeki yerini anlamak, Akdeniz'in bu stratejik adasının modern tarihindeki dönüm noktalarını incelemek, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) ilk Cumhurbaşkanı'ın fikri mirasını değerlendirmek için önemlidir. Kıbrıs'ta yaşanan siyasi ve toplumsal dönüşümler, adanın iki toplumu arasındaki ilişkilerin karmaşıklığını ve KKTC'nin kuruluş sürecinin önemini ortaya koymaktadır.

Kıbrıs, tarih boyunca farklı kültürlerin ve medeniyetlerin etkileşimde bulunduğu bir ada olmuştur. 1960 yılında, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte Türkler ve Rumlar arasında ortak bir yönetim oluşturulmuştu. Ancak bu ortaklık, zamanla yerini çatışmalara ve ayrışmalara bıraktı. Kıbrıslı Türkler, 1963 yılından itibaren Rum silahlı grupların saldırılarına maruz kalmaya başladı ve bu durum, adanın siyasi yapısını derinden etkiledi. 1974 yılına gelindiğinde, Kıbrıs'ta yaşanan olaylar, Kıbrıs Türk halkının kendi devletini kurma mücadelesinin temel taşlarını oluşturdu.

Kıbrıs Barış Harekatı ve Kıbrıs Türk Federe Devleti

15 Temmuz 1974'te Yunanistan'daki askeri cunta, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'u devirdi. Bu darbe, Kıbrıs Türkleri için büyük bir tehdit oluşturdu ve Türkiye, garantör devlet olarak müdahale etme kararı aldı. 20 Temmuz 1974'te başlatılan Kıbrıs Barış Harekatı, Kıbrıs Türk halkının güvenliğini sağlamak ve adanın Yunanistan'a ilhakını önlemek amacıyla gerçekleştirildi. Harekatın ardından, 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu. Bu, Kıbrıs Türklerinin kendi kendilerini yönetme çabalarının bir sonucuydu.

KKTC'nin İlanı ve Rauf Denktaş

Kıbrıs Türk Federe Meclisi, 15 Kasım 1983 tarihinde KKTC'nin kuruluşunu ilan etti. Bu tarih, Kıbrıs Türk halkının siyasi yaşamında önemli bir dönüm noktasıydı. KKTC'nin kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, bu süreçteki en önemli figürlerden biri oldu. Denktaş, Kıbrıs Türklerinin haklarını savunmak ve kendi kaderlerini tayin etme hakkını elde etmek için uzun yıllar mücadele etti. KKTC'nin ilanı, Kıbrıs Türk halkının bağımsızlık ve egemenlik arzusunun bir yansımasıydı.

Denktaş, KKTC'nin kuruluşunu duyurduğu konuşmasında, mücadelenin henüz sona ermediğini vurgulayarak, "Ne mutlu KKTC'nin Türk çocuklarına." ifadelerini kullandı. Bu sözler, Kıbrıs Türk halkının geleceği için umut dolu bir mesaj niteliğindeydi.

Tamamen Kıbrıs Davasına adanmış olan Hayatı

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş, 27 Ocak 1924 tarihinde Baf'ta doğdu. Annesini 1,5 yaşındayken kaybetti ve anneannesi ve babaannesi tarafından büyütüldü. Eğitim için İstanbul'a gönderildi ve Arnavutköy'de ilkokuldan liseye kadar eğitim veren Fevzi Ati Lisesi'nde yatılı okumaya başladı.

Ortaokuldan sonra Kıbrıs'a döndü ve 1941 yılında Lefkoşa İngiliz Okulu'ndan mezun oldu. Mezun olmasının ardından Fazıl Küçük'ün Halkın Sesi gazetesinde yazılar yazmaya başladı. Daha sonra bir süre Gazimağusa'da tercümanlık, mahkemelerde memurluk ve İngiliz Okulu'nda öğretmenlik yaptı. 1944'te hukuk eğitimi için Lincoln's Inn'de okumak üzere İngiltere'ye gitti. 1947'de adaya döndü ve avukatlığa başladı. Sonraları savcılığa geçen Denktaş, 1956 yılında başsavcılığa kadar yükseldi.

Siyasi yaşamına 27 Kasım 1948 tarihinde Kıbrıs Türklerinin düzenlediği ilk mitingte Fazıl Küçük ile beraber hatiplik yaparak başladı. Türk cemaatinin iki önemli ismi Faiz Kaymak ve Fazıl Küçük arasında arabulucu rolünü üslenip, toplumun çıkarlarının takipçisi oldu. 1955'te terörist bir hüviyete bürünen Enosisle mücadelede ve EOKA karşısında Kıbrıs Türklerinin direnişine yön veren Denktaş, 1958 yılında hükümetteki görevinden istifa etti. Arkadaşlarıyla 1 Ağustos 1958'de Türk Mukavemet Teşkilatını (TMT) kurdu.

1958 yılında Rum tedhişçiler, Türk köylerine saldırınca, Türkler de bu olayları protesto etti. Zürih-Londra antlaşmaları öncesinde Fazıl Küçük ve Rauf Denktaş, Ankara'ya Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile görüşmeye gitti. Bu görüşmede Denktaş adaya Türk Askeri gönderilmesi teklifini dile getirdi. 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları ile, 1960 Antlaşmaları ve Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın hazırlanmasında emeği geçti.

1963 olaylarından sonra Denktaş temaslarda bulunmak üzere Ankara'ya gitti. Temaslarını tamamlayan Denktaş bir sandalla Kıbrıs'a geçti ve Türk direnişini örgütlemeye başladı. 1964 Londra Konferansı'ndan sonra Makarios tarafından istenmeyen adam ilan edildi. Yeşilada'ya girmesi yasaklandı. Gizlice Erenköy'e çıkarak savaşa katıldı. 1967'de adaya gizlice girerken tutuklandı. Yoğun girişimler sonucu Türkiye'ye geri verildi. 1968'de adaya giriş yasağı kaldırıldığından Kıbrıs'a döndü.

1970 seçimlerinde Türk Cemaat Meclisi Başkanlığı'na seçildi. 28 Şubat 1973'e kadar Kıbrıs Cumhurbaşkanı Muavini ve Kıbrıs Türk Yönetim Başkanı seçildi. 1974 Kıbrıs Harekâtı'nın ardından 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti'nin ilanından sonra devlet ve meclis başkanı görevlerini de yürüten Denktaş, anayasa uyarınca 1976'da yapılan ilk genel seçimlerde devlet başkanlığına seçildi. 1981 yılında ikinci kez devlet başkanı oldu. 15 Kasım 1983'te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanından sonra tekrar cumhurbaşkanlığına seçildi. 22 Nisan 1990'da yapılan erken seçimde ikinci kez cumhurbaşkanı seçildi. 1995'teki seçimlerde de cumhurbaşkanı seçildi. 2000 yılındaki seçimlerde %43.67 oranında oy aldı ve seçim ikinci tura kaldı; ama ikinci tura kalan diğer aday olan Derviş Eroğlu'nun çekilmesi üzerine seçimden galip olarak çıktı.

2004 yılında BM genel sekreteri Kofi Annan'ın Kıbrıs Sorunu'nun çözümü için hazırladığı Annan Planı'na karşı çıktı, buna rağmen plan Kıbrıslı Türkler tarafından kabul edilse de Kıbrıslı Rumların reddetmesi üzerine hayata geçmedi. 17 Nisan 2005'te yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmayan Denktaş, 24 Nisan'da görevi Mehmet Ali Talat'a devretti.

Rauf Denktaş, 13 Ocak 2012 tarihinde 88 yaşında vefat etti. Vefatının ardından Türkiye ve KKTC'de ulusal yas ilan edildi. 17 Ocak 2012 günü, yapılan devlet töreniyle Lefkoşa'daki Cumhuriyet Parkı'nda defnedildi.

Rauf Denktaş'ın Liderliği ve Mirası

Rauf Denktaş, KKTC'nin ilk Cumhurbaşkanı olarak, adanın siyasi tarihinde önemli bir yer edinmiştir. 1975'ten 2003 yılına kadar süren liderliği boyunca, Kıbrıs Türklerinin haklarını uluslararası platformda savunmaya çalıştı. Denktaş, Kıbrıs sorununun çözümünde diyalog ve müzakere yolunu savunsa da, Kıbrıs Türk halkının güvenliğini her zaman ön planda tuttu.

Denktaş'ın liderliği, Kıbrıs Türklerinin uluslararası alanda tanınma mücadelesinde de önemli bir rol oynamıştır. Ancak, Kıbrıs sorununun çözümü konusunda yaşanan zorluklar ve uluslararası baskılar, Denktaş'ın döneminde de devam etti. Yine de, onun liderliği altında Kıbrıs Türk halkı, kendi kimliğini ve varlığını koruma mücadelesini sürdürdü.

Kıbrıs adasının tarih sahnesindeki yerini sağlamlaştıran ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) kuruluşunda öncü rol oynayan Rauf Raif Denktaş, Kıbrıs Türk halkının mücadeleci ruhunun ve kararlı duruşunun bir simgesi olarak anılmaktadır.

Kıbrıs'ta barış ve istikrarın sağlanması, adanın iki toplumu arasında anlayış ve iş birliğinin geliştirilmesi, Rauf Denktaş'ın mirasının devamı niteliğindedir. Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik çabalar, adanın tüm halkları için adil ve kalıcı bir çözüm bulma umudunu taşımaktadır.

Rauf Denktaş ve KKTC'nin kuruluşu, Kıbrıs'ın siyasi tarihinde derin izler bırakmıştır. Bu tarih, adanın geleceğine yön veren kararların anlaşılması için kritik bir öneme sahiptir. Kıbrıs Türk halkının özgürlük ve bağımsızlık arayışı, Denktaş'ın liderliğinde şekillenen ve bugün de devam eden bir yolculuktur.